Financieel meerjarenperspectief

Van startpositie tot Kadernota

De financiële startpositie is gebaseerd op de door u vastgestelde meerjarenbegroting 2024-2027 inclusief het vastgestelde meerjaren investeringsplan (MIP) op 13 december 2023. Zoals gebruikelijk is het Financieel Meerjarenperspectief geactualiseerd om de budgettaire ruimte voor de komende jaren te bepalen. Belangrijke onderdelen daarin zijn de effecten van de separate college- en raadsbesluiten, de actualisatie van de raming voor het Gemeentefonds, en de (structurele) effecten van tussentijdse rapportages. In 2024 en 2025 is het verwacht resultaat gestort in de reserve ravijnjaren. Door nieuwe ontwikkelingen zijn de beoogde toevoegingen en onttrekkingen aan de reserve Ravijnjaren niet meer actueel. Om een juist saldo te presenteren zijn de beoogde toevoegingen en onttrekkingen teruggedraaid.

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving	2025	2026	2027	2028
Saldo na raadsvergadering 13 december 2023	-1.230	-2.142	-	-2.616

Actualiseren meerjarenbegroting
Correctie reserve ravijnjaren	7.224	-3.816	-4.131	-1.876
Lokale heffingen	17	17	17	17
2e Voortgangsrapportage 2023	-1.120	-1.120	-1.120	-1.120
Algemene uitkering (sep & dec)	768	1.084	1.323	3.306
OZB areaaluitbreiding	-	-	-	475
Hellingbaan Molenslag	-30	-30	-30	-30
Saldo bijgewerkte begroting	5.629	-6.007	-3.941	-1.844

Exogene onontkoombare ontwikkelingen

Als gemeente zien wij een aantal exogeen onontkoombare ontwikkelingen op ons afkomen. Dit betreft mutaties die, vanuit wettelijke verplichtingen, externe omstandigheden, open-einde regelingen et cetera, niet of in zeer beperkte mate op korte termijn beïnvloedbaar zijn Dit betreft in totaal in 2025 € 3,8 miljoen, en vanaf 2026 circa € 3,5 miljoen (exclusief de afschaffing van de opschalingskorting). Een volledig overzicht van deze ontwikkelingen is opgenomen in de Kadernota 2024.

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving	2025	2026	2027	2028
Saldo bijgewerkte begroting	5.629	-6.007	-3.941	-1.844
Exogeen onontkoombare ontwikkelingen	-1.590	-1.390	-1.215	-1.215
Jeugdhulp	-2.200	-2.200	-2.200	-2.200
Afschaffen opschalingskorting	0	3.500	3.500	3.500
Saldo na exogeen onontkoombare ontwikkelingen	1.839	-6.097	-3.856	-1.759

Jeugdhulp

In onze gemeente is het aantal cliënten dat jeugdhulp ontvangt lager dan het gemiddelde in Nederland. Mede hierdoor krijgt Westland relatief minder middelen dan gemiddeld van het Rijk voor de uitvoering van de jeugdzorg. Vanaf 2026 krijgt de gemeente Westland als gevolg van een bezuiniging van het Rijk ruim € 3 miljoen minder voor de uitvoering van de jeugdzorg. Met lokale en regionale maatregelen werken we hard om de kosten van jeugdzorg te beperken en hiermee het gat te dichten. Dit alles voorkomt niet dat wij, om te blijven vol doen aan het tot nu toe gehanteerde uitgangspunt “geen kind tussen wal en schip”, rekening moeten houden met een structurele tegenvaller vanaf 2025 van € 2,2 miljoen.

Afschaffen opschalingskorting

De tijdelijke opschorting van de opschalingskorting, zoals die voorheen tot en met 2025 gold, is definitief geworden. Met andere woorden: vanaf uitkeringsjaar 2026 wordt structureel € 675 miljoen toegevoegd aan het gemeentefonds. Voor Westland betekent dit dat de algemene uitkering vanaf 2026 circa € 3,5 miljoen hoger wordt dan in de november vastgestelde begroting 2024 -2027. In 2025 is door het rijk een éénmalige korting van € 675 miljoen opgenomen vanwege gedeelde kosten tussen rijk en gemeenten voor een systematiek wijziging in de berekening van het accres. Deze wijziging is verwerkt in de effecten van de meicirculaire 2024 en betekent een éénmalig nadeel voor Westland in 2025 van circa € 3,5 miljoen.

Nieuwe ambities

De komende twee jaar gebruiken we om verdere uitvoering te geven aan onze ambities en Westland voor te bereiden op de toekomst. We blijven investeren in Westland. In een tijd waarin er vanuit het Rijk minder middelen beschikbaar komen en de kosten over de volle breedte stijgen, betekent dat keuzes maken.

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving	2025	2026	2027	2028
Saldo na exogeen onontkoombare ontwikkelingen	1.839	-6.097	-3.856	-1.759
Floracampus	-147	-325	-845	-1.366
Ontwikkelingen Wmo	PM	PM	PM	-400
Representatie	-70	-65	-65	-65
Kapitaallasten nieuwe investeringen	-49	-1.633	-2.775	-4.077
Positionering Westland en glastuinbouw	-180	-180	-180	-180
Toerisme en evenementen	-75	-75	-75	-75
Westland Agenda	-250	-250	-250	-250
Toekomstperspectief WOS	-269	-269	-250	-250
Ombudsman	-150	-150	-150	-150
Verhoging subsidieplafond monumenten	-21	-21	-21	-21
Kibioo	-184	-134	-84	-84
Overig	-50	-50	-50	-50
Saldo inclusief nieuwe ambities	394	-9.249	-8.601	-8.727

Floracampus

Het Flora Campus Westland programma richt zich op de ontwikkeling van het kennis - en innovatiedistrict van de gemeente Westland op het gebied van glastuinbouw en glastuinbouwtechnologie. Deze ontwikkeling is van groot belang om de meest toonaangevende glastuinbouwgemeente van Nederland en de wereld te blijven. De campus wordt een plek waar onderzoek, onderwijs en innovatie samenkomen. Voor het onderwijs komt er een nieuw schoolgebouw waar in ISW Vakcollege en ISW Praktijkcollege samenkomen onder de naam ISW Vakcollege+. Daarnaast realiseren we een sporthal. De Flora-ontwikkeling biedt tevens mogelijkheden om woningen voor verschillende doelgroepen, nieuwe openbaar vervoerverbindingen en groen en water te realiseren. In juli 2021 is een ontwikkelvisie vastgesteld door de gemeenteraad, in mei 2023 het Masterplan en in juli 2024 is ook de grondexploitatie vastgesteld. De uitwerking is verwerkt in deze begroting.

Ontwikkelingen Wmo

Wij voorzien toenemende kosten van de Wmo in de komende jaren als gevolg van de vergrijzing. De VNG is nog met het Rijk in gesprek over een compensatie en over kostenbeheersingsmaatregelen. Het is nog niet bekend hoe dit uitpakt voor onze gemeente. Vooralsnog gaan wij ervanuit dat de oplopende kosten in de jaren 2025-2027 gedekt worden door een aanvullende rijksbijdrage en door effecten van kostenbeheersingsmaatregelen. Wij houden in de raming van de kosten al rekening met het effect van de inkomensafhankelijke bijdrage vanaf 2026. In 2028 ramen wij een aanvullende kostenpost van € 400.000.

Representatie

Wij zijn van mening dat de profilering van Westland naar zowel inwoners als relaties beter en intensiever moet. Wij trachten steeds meer te laten zien dat we open staan voor samenwerking om Westlandse ambities te kunnen realiseren. Daarvoor moeten de banden nog meer aangehaald worden. Relatiebijeenkomsten en werkbezoeken zijn daar een uitgelezen kans voor.

Kapitaallasten nieuwe investeringen

Op 13 december 2023 is de nieuwe systematiek voor het programmeren van investeringen, het zogeheten meerjaren investeringsplan (MIP) door de raad vastgesteld. Ten opzichte van de vastgestelde MIP op 13 december 2023 voegt het college een reeks investeringen toe. Voor deze investeringen verwijzen wij naar het hoofdstuk Investeringen. Naast een aantal onontkoombare vervangingsinvesteringen, gaat het hierbij om projecten/activiteiten die het college van wezenlijk belang acht voor het in stand houden van het voorzieningenniveau in Westland , zoals het treffen van maatregelen voor de verkeersproblematiek in Wateringen, het metropolitane fietspad Delft/De Lier/Naaldwijk, onderwijshuisvesting en bewegingsonderwijs.

Positionering Westland en glastuinbouw

De positie van de glastuinbouw en Westland staan onder druk. Om dat tij te keren zijn er de afgelopen tijd plannen gemaakt. Deze plannen dragen bij aan een goede positie aan de juiste tafels, het sluiten van strategische partnerships die ons helpen bij beslissingen op hogere niveaus ten aanzien van de tuinbouw de goede kant op te laten vallen en een investering in het imago en de reputatie van Westland zijn. De investeringen van de afgelopen jaren laten al zien dat we op de goede weg zijn. Onze rol op het internationale toneel groeit alsmaar. Vanuit elke windstreek komen inmiddels (steeds meer) delegaties naar Westland. We willen daarom verder in onze internationalisering investeren.

Toerisme en evenementen

Wij hebben met onze inzet voor thema’s als Branding en Positionering en de Tour de Femmes aangegeven het belangrijk te vinden om Westland aantrekkelijk te maken voor derden. Het doel is daarbij niet alleen om mensen van buiten aan te trekken als toerist of recreant, maar ook om de eigen bewoners trots te maken op Westland. Hen het gevoel te geven dat we dit soort evenementen hier kunnen organiseren.

Westland Agenda

In het Collegewerkprogramma is vastgelegd dat we willen inzetten op een vervolg van de Westland Agenda. Gelet op de positie die de gemeente Westland als hartland en hoofdstad van het glastuinbouwcluster in Nederland en wereldwijd pakt, is het van belang te investeren in die positie. Wij trekken hier de komende jaren structureel € 250.000 voor uit.

Toekomstperspectief WOS

We houden rekening met een structurele gemeentelijke subsidie van € 200.000 aangevuld met een bedrag van € 50.000 voor huisvesting. Hiermee blijft de geprofessionaliseerde WOS in stand en komt deze in aanmerking voor de toetreding tot het landelijk bestel. De gemeente voldoet hiermee aan haar wettelijke streekomroep-voorziening.

Ombudsman

De instelling van een gemeentelijke ombudsman is een actiepunt uit ons Collegewerkprogramma. Wij hebben verschillende varianten nog in onderzoek maar reserveren wel budgettaire ruimte voor dit doel. We houden in dit verband (in financieel opzicht) rekening met de instelling van een lokale ombudsman of -commissie.

Verhoging subsidieplafond monumenten

Het is noodzakelijk om de subsidieverordening Gemeentelijke Monumenten Westland uit 2007 te actualiseren. Het huidige budget is ontoereikend gebleken. Toegekende bedragen moeten soms over verschillende jaren uitgesmeerd worden. Dit maakt de regeling minder aantrekkelijk voor monumenteneigenaren en legt ook druk op de ambtelijke organisatie. De huidige situatie betekent dat een aantal rijks- en gemeentelijke monumenten in slechte staat verkeren. Wij stellen nu voor om de raming structureel te verhogen van € 54.000 naar € 75.000.

Kibioo

Met het programma Kibioo (Klant in beeld informatie op orde) hebben we inzicht en houden we grip op de (tijdige) afhandeling van vragen van Westlanders. De bedoeling is dat Westlanders veilig kunnen inloggen op een eigen omgeving. Daar worden de statusinformatie en levertijden van aanvragen zichtbaar gemaakt. Ook kan men digitaal bestanden delen met de gemeente en worden brieven vanuit de gemeente voor de inwoners zichtbaar.

Dekkingsvoorstellen

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving	2025	2026	2027	2028
Saldo inclusief nieuwe ambities	394	-9.249	-8.601	-8.727
Meerjarige inflatiecorrectie CPI OZB 2,4%	908	1.848	2.823	3.832
Verhoging OZB met 4% woningen en niet-woningen	1.513	3.105	4.779	6.540
Saldo inclusief dekkingsvoorstellen	2.815	-4.296	-999	1.645

Meerjarige inflatiecorrectie CPI OZB 2,4%

We laten de OZB meestijgen met de inflatie. De extra inkomsten als gevolg van deze inflatie bedragen 2,4%, gebaseerd op de consumenten prijsindex (CPI) voor 2025-2028 zoals berekend door het centraal planbureau (CPB).

Verhoging OZB met 4% woningen en niet-woningen

We stellen voor om de komende jaren de onroerendezaakbelasting stapsgewijs te verhogen. De OZB-tarieven zijn in Westland ten opzichte van het landelijk gemiddelde laag. Met een jaarlijkse verhoging van 4% per jaar voor het OZB-tarief voor woningen en niet-woningen, exclusief de jaarlijkse inflatiecorrectie, kunnen we uitvoering geven aan de plannen die Westland sterk en aantrekkelijk houden, en kunnen Westlanders blijven rekenen op goede en persoonlijke hulp in de buurt.

Jaarlijks zullen wij bij de vaststelling van de begroting – mede in het licht van eventuele meevallers – de noodzaak van de nu voorgestelde meerjarige OZB-stijging beoordelen en onderbouwen. Voor 2025 zal dit in de slotwijziging 2024 worden behandeld.

Meicirculaire

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving	2025	2026	2027	2028
Saldo inclusief dekkingsvoorstellen	2.815	-4.296	-999	1.645
Effecten meicirculaire 2024	-2.049	1.173	-844	-2.094
Bijstelling kapitaallasten vanuit de jaarrekening	959	268	585	748
Resultaat begroting	1.725	-2.855	-1.258	299

Na verwerking van alle nieuwe ambities en maatregelen resteert bovenstaand saldo voor de begrotingsjaren 2025-2028. De jaren 2025 en 2028 laten een overschot zien, waarmee de begroting structureel sluitend is. De tekorten in 2026 en 2027 kunnen worden gedekt vanuit de verwachte overschotten in 2024 en 2025 en de robuuste reservepositie van Westland.

Incidentele posten

De onderstaande posten zijn aangemerkt als incidenteel en worden als zodanig gedekt via een onttrekking uit de reserve. Deze posten zijn niet opgenomen in bovenstaande FMP, omdat het een incidenteel nadeel is en we een reëel structureel beeld presenteren. Dit incidentele nadeel wordt gedekt met incidentele middelen.

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving	2025	2026
Branding & positionering	-500	-625
Personeel positionering	-100	0
Impuls internationalisering	-150	0
Bijdrage bibliotheken	-400	0
Regelanalist omgevingswet	-94	-94
Taskforce kaderrichtlijn water	-250	-250
Totaal	-1.494	-969

Samenvattend beeld FMP

Het totaalbeeld van de opbouw van het FMP vanaf de raadsvergadering 13 december tot de meer-jarenbegroting 2025-2028 ziet er als volgt uit.

Omschrijving	2025	2026	2027	2028
Saldo na raadsvergadering 13 december 2023	-1.230	-2.142	0	-2.616

Actualiseren meerjarenbegroting:
Lokale heffingen	17	17	17	17
2e voortgangsrapportage 2023	-1.120	-1.120	-1.120	-1.120
Algemene uitkering (sep & dec)	768	1.084	1.323	3.306
OZB areaaluitbreiding	0	0	0	475
Correctie reserve ravijnjaren	7.224	-3.816	-4.131	-1.876
Hellingbaan Molenslag	-30	-30	-30	-30
Stand bijgewerkte begroting	5.629	-6.007	-3.941	-1.844

Exogene ontwikkelingen
Exogeen onontkoombare ontwikkelingen	-1.590	-1.390	-1.215	-1.215
Jeugdhulp	-2.200	-2.200	-2.200	-2.200
Afschaffen opschalingskorting	0	3.500	3.500	3.500
Saldo na exogeen onontkoombare ontwikkelingen	1.839	-6.097	-3.856	-1.759

Nieuwe ambities
Floracampus	-147	-325	-845	-1.366
Ontwikkelingen Wmo	PM	PM	PM	-400
Representatie	-70	-65	-65	-65
Kapitaallasten nieuwe investeringen	-49	-1.633	-2.775	-4.077
Positionering Westland en glastuinbouw	-180	-180	-180	-180
Toerisme en evenementen	-75	-75	-75	-75
Westland Agenda	-250	-250	-250	-250
Toekomstperspectief WOS	-269	-269	-250	-250
Ombudsman	-150	-150	-150	-150
Verhoging subsidieplafond monumenten	-21	-21	-21	-21
Kibioo	-184	-134	-84	-84
Overig	-50	-50	-50	-50
Saldo na nieuwe ambities	394	-9.249	-8.601	-8.727

Dekkingsvoorstellen
Verhoging OZB met 4%	1.513	3.105	4.779	6.540
Meerjarige inflatiecorrectie	908	1.848	2.823	3.832
Saldo na dekkingsvoorstellen	2.815	-4.296	-999	1.645

Meicirculaire
Effect meicirculaire 2024	-2.049	1.173	-844	-2.094
Actualisatie kapitaallasten	959	268	585	748
Resultaat begroting	1.725	-2.855	-1.258	299