Programma 5 gaat over het Sociaal Domein en de publieke dienstverlening voor onze inwoners, instellingen en bedrijven. Denk bij de publieke dienstverlening onder andere aan de balie voor paspoorten en huwelijken, het klantcontactcentrum, het bedrijven- & omgevingscontactcentrum en het organiseren van verkiezingen.
Zorg en ondersteuning aan inwoners
Samen met onze partners leveren we zorg en ondersteuning aan:
- Inwoners met een lange afstand tot werk (Participatiewet)
- Ouderen die zonder begeleiding niet zelfstandig thuis kunnen wonen of kunnen deelnemen aan de samenleving (Wmo)
- Kinderen en jongeren met een ondersteuningsbehoefte (Jeugdwet)
- Nieuwkomers (wet Inburgering)
- Inwoners die problemen hebben met hun inkomen en/of die schulden hebben opgebouwd (minimabeleid en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening).
De gemeente investeert intensief in welzijn en preventie om te proberen zwaardere problematiek bij inwoners te voorkomen en de kwaliteit van leven te vergroten. Dit zorg- en ondersteuningsaanbod vormt samen het Sociaal Domein. Het betreft dienstverlening voor onze meest kwetsbare inwoners.
Uitgaven binnen het Sociaal Domein
De hierboven genoemde wettelijke taken zijn openeinderegelingen. Dit betekent dat aanvragers die voldoen aan de regels en criteria uit wet- en regelgeving recht hebben op de uitkering of de voorziening. Hierdoor heeft de gemeente een beperkte invloed op de uitgaven binnen het Sociaal Domein. Bij veel gemeenten betreft het aandeel van het Sociaal Domein al 40% tot 50% van de begroting. In de gemeente Westland bedragen de begrote uitgaven op het Sociaal Domein in 2025 een aandeel van ongeveer 30% van de begroting. Er is relatief veel werkgelegenheid en voor wat betreft het gebruik van de diverse regelingen zoals bijvoorbeeld Wmo, Jeugdzorg, scoort Westland lager dan het landelijke gemiddelde.
Bereikbare en betaalbare zorg en ondersteuning
Onze gemeente doet het goed vergeleken met vergelijkbare gemeenten in ons land. Onze inwoners letten op elkaar. Westland is een hechte gemeenschap waar we voor elkaar klaar staan. Ondanks dat zijn er uitdagingen. De zorgvraag stijgt komende jaren fors. Het aantal mantelzorgers daalt en er zijn te weinig zorgprofessionals. De kosten voor het Sociaal Domein stijgen. We moeten rekening houden met een lagere Rijksbijdrage voor jeugdzorg voor het “ravijnjaar” 2026. In dat jaar wordt de Rijksbijdrage voor het uitvoeren van jeugdzorg fors verlaagd. Toch zitten we niet bij de pakken neer. Omdat we willen dat zorg en ondersteuning in onze gemeente beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar blijven moeten we onze dienstverlening in het Sociaal Domein anders organiseren. De in 2024 gezette stappen om de kosten te verlagen zetten we door. De structurele ombuigingsopgave van 2% is voor 2025 financieel verwerkt in het saldo van programma 5, maar nog niet geheel voorzien van structurele maatregelen op diverse onderdelen. We werken efficiënter en verlaagden de regeldruk. De dienstverlening aan onze inwoners wordt steeds op de eerste plaats gezet.
We staan nu voor de uitdaging om een grote omslag te maken. Voor het structureel invullen van de 2% in samenhang met de kostenbeheersing jeugd kiezer we ervoor om normalisatie te bevorderen. Dit betekent dat we meer gaan investeren in preventie en de verbinding tussen gezondheid, cultuur, sport en beweging. Zo versterken we de sociale basis in onze kernen en zorgen we ervoor dat de zorg en ondersteuning beschikbaar blijft voor degenen die het echt nodig hebben. We gaan het effect van elke stap in die omslag volgen en zullen hierover transparant zijn. 2025 wordt het keerpuntjaar. Daarom leggen we begin 2025 een nieuw Strategisch Beleidskader Sociaal Domein en een maatregelenpakket aan u voor. Dit beleidskader geeft richting aan de manier waarop het Sociaal Domein de komende jaren verder vorm krijgt.