Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten die vrij besteedbaar zijn, omdat ze geen specifiek bestedingsdoel hebben. De belangrijkste onderdelen hiervan zijn:
- Algemene uitkering uit het gemeentefonds;
- Lokale belastingen (onroerende zaakbelasting, toeristen- en forensenbelasting);
- Rente en dividend van geldleningen en deelnemingen.
In de onderstaande tabel zijn de ramingen opgenomen van de algemene dekkingsmiddelen.
|
Overzicht algemene dekkingsmiddelen |
Raming 2024 |
Meerjarenraming 2025 |
Meerjarenraming 2026 |
Meerjarenraming 2027 |
|
Geldleningen en deelnemingen |
|
|
|
|
|
Dividend nutsbedrijven |
7.713 |
7.713 |
7.713 |
7.713 |
|
Beleggingen/deelnemingen |
375 |
375 |
375 |
375 |
|
Renteresultaat |
1.346 |
1.678 |
2.002 |
2.130 |
|
Subtotaal geldleningen en deelnemingen |
9.434 |
9.766 |
10.090 |
10.218 |
|
|
|
|
|
|
|
Algemene uitkering uit het gemeentefonds |
199.612 |
204.107 |
185.761 |
184.819 |
|
|
|
|
|
|
|
Onroerende zaakbelastingen |
|
|
|
|
|
OZB eigenaren niet-woning |
10.765 |
10.815 |
10.865 |
10.915 |
|
OZB eigenaren woning |
16.221 |
16.446 |
16.671 |
16.896 |
|
OZB gebruikers niet-woning |
8.332 |
8.432 |
8.532 |
8.632 |
|
Subtotaal onroerende zaakbelastingen |
35.318 |
35.693 |
36.068 |
36.443 |
|
|
|
|
|
|
|
Overige belastingen |
|
|
|
|
|
Toeristenbelasting |
305 |
305 |
305 |
305 |
|
Forensenbelasting |
95 |
95 |
95 |
95 |
|
Subtotaal overige belastingen |
400 |
400 |
400 |
400 |
|
|
|
|
|
|
|
Overige algemene dekkingsmiddelen |
8.603 |
9.873 |
5.981 |
6.766 |
|
|
|
|
|
|
|
Totaal algemene dekkingsmiddelen |
253.367 |
259.839 |
238.300 |
238.646 |
Geldleningen en deelnemingen
De algemene dekkingsmiddelen uit hoofde van geldleningen en beleggingen bestaan uit dividenden en het renteresultaat.
De dividendopbrengst van de nutsbedrijven bestaan uit dividenden van Evides (circa € 0,7 mln.) en van JUVA (€ 7,0 mln). JUVA staat voor een grote investeringsopgave de komende jaren, om de energie transitie mede vorm te geven. Daarnaast worden de resultaten van JUVA beïnvloed door de grilligheid van de energieprijzen. De mogelijkheden voor het uitkeren van positieve resultaten worden begrensd door de financiële randvoorwaarden die de ACM en de financiers aan de organisatie stellen. Op basis van de meest realistische verwachtingen is de dividenduitkering 2023 en de jaren erna bijgesteld naar € 7,0 mln. Dit sluit aan met de inschatting van JUVA ten aanzien van de ontwikkeling van de verwachte nettowinst. Wij volgen verdere ontwikkelingen nauwlettend.
De dividenduitkering uit aandelen BNG is voor 2024 en verder geraamd op € 375.000.
Voor het renteresultaat verwijzen wij u naar de paragraaf Financiering.
Algemene uitkering uit het gemeentefonds
Via het gemeentefonds krijgen gemeenten geld van de Rijksoverheid. Het gemeentefonds biedt dekking voor een deel van de uitgaven in de programma’s van de begroting. De Rijksoverheid informeert de gemeenten over de omvang en verdeling van het gemeentefonds. Dit doet zij via circulaires in mei, september en december. De inhoud van de meicirculaire 2023 voor Westland is verwerkt in de meerjarenbegroting. Hierdoor is de laatst bekende stand van het gemeentefonds in de begroting opgenomen.
Accresontwikkeling gemeentefonds
De omvang van de algemene uitkering beweegt mee met de rijksuitgaven. Extra uitgaven en bezuinigingen hebben direct invloed op de omvang van het gemeentefonds. Het gemeentefonds krimpt of groeit mee met de rijksuitgaven. Deze beweging heet accres. In de meicirculaire 2023 is het accres is geactualiseerd op basis van de laatste inzichten van het CPB over de loon- en prijsontwikkeling. Daarnaast zijn er toevoegingen aan en uitnames uit het gemeentefonds met betrekking tot taakmutaties.
Financieringssystematiek
Bij de Septembercirculaire 2023 heeft het kabinet aanvullend eenmalig € 1 miljard voor gemeenten beschikbaar gesteld voor 2026, vooruitlopend op de nieuwe financieringssystematiek. Dit bedrag is via de meicirculaire 2023 ook vanaf 2027 structureel beschikbaar gekomen.
Taakmutaties
In de meicirculaire 2023 zijn enkele taakmutaties opgenomen. Bij taakmutaties gaat het om bijstellingen in de algemene uitkering, die gekoppeld zijn aan specifieke activiteiten. Deze activiteiten zijn zonder effect op het saldo van uitgaven en inkomsten (budgettair neutraal) verwerkt in de begroting.
|
Overzicht taakmutaties meicirculaire 2023 (bedragen x € 1 mln.) |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
1. Jeugdproblematiek |
8,318 |
5,225 |
|
|
|
2. Wmo |
|
1,173 |
-0,08 |
-0,08 |
|
3. Overige kleinere taakmutaties |
0,071 |
0,059 |
0,075 |
-0,09 |
|
Totaal taakmutaties |
8,389 |
6,457 |
-0,005 |
-0,17 |
Ad 1 Sociaal Domein/Jeugd
Rijk en VNG hebben in voorjaar 2023 een financieel principeakkoord bereikt over de Hervormingsagenda jeugd. Het kabinet stelt via de meicirculaire 2023 voor 2024 incidenteel 100% van de hervormingsagenda beschikbaar. Dit komt voor Westland neer op een bedrag van € 8.318.000.
Er is in de gemeentebegroting al wel op basis van eerdere afspraken rekening gehouden met een uitkering in 2024 (en verder) voor kosten jeugdzorg in de vorm van een stelpost. De opgenomen stelpost in 2024 ad € 4,968 mln. komt nu door de daadwerkelijke uitkering via deze meicirculaire te vervallen. Per saldo is er in 2024 € 3,350 mln. extra beschikbaar voor de jeugdzorg.
Voor het jaar 2025 wordt in deze circulaire ook een bedrag beschikbaar gesteld. Het gaat dan wel om de bedragen conform Hervormingsagenda, maar daarin is vanaf 2025 wel een besparing opgenomen door het rijk (in 2025 gaat het landelijk 500 mln.). In het financieel principeakkoord is wel vastgelegd dat de besparing met onzekerheden omgeven is en onvoorziene omstandigheden en autonome groei onder verantwoordelijkheid van het rijk vallen.
Netto wordt er nu via de meicirculaire een bedrag van € 5,225 mln. ontvangen. Dat is € 645.000 hoger dan de opgenomen stelpost in de begroting (€ 4,580 mln.).
Voor de jaren na 2025 zal er opnieuw onderhandeld moeten worden tussen Rijk en VNG.
Ad 2 Wmo
Integraal zorgakkoord (Wmo abonnementstarief)
Het kabinet stelt structureel extra middelen (€ 110 miljoen) beschikbaar aan gemeenten samenhan-gend met het Integraal Zorgakkoord, ter compensatie van gemeenten voor gestegen kosten als ge-volg van de invoering van het abonnementstarief Wmo.
Eigen bijdrage Wmo
Het abonnementstarief in de Wmo wordt afgeschaft vanaf 2025. In plaats daarvan wordt de inko-mensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo heringevoerd vanaf 2026. Daarbij is het uitgangspunt dat zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de vormgeving zoals die voorheen was met oog voor in-komenseffecten en het beroep dat wordt gedaan op de Wmo. Anders dan beoogd in het Coalitieak-koord verdwijnt het abonnementstarief niet alleen voor de huishoudelijke hulp, maar voor alle Wmo-voorzieningen waarop het abonnementstarief nu van toepassing is. Hiervoor wordt een wetsvoorstel voorbereid.
Voor de gemeente betekent het vorenstaande per saldo een structurele verlaging uit de algemene uitkering vanaf 2026 met € 80.000.
Onroerende zaakbelastingen en overige belastingen
Voor een toelichting verwijzen wij u naar de paragraaf lokale heffingen.
Overige algemene dekkingsmiddelen
In dit onderdeel worden begroting opgenomen, die in eerste instantie niet over de programma’s te verdelen zijn. De concernstelposten maken deel uit van de overige algemene dekkingsmiddelen. De stelposten worden verdeeld naar de programma’s nadat een besluit is genomen over concrete bestedings- of bezuinigingsvoorstellen. In de onderstaande tabel zijn de overige algemene dekkingsmiddelen opgenomen.
|
Overzicht overige algemene dekkingsmiddelen (bedragen x € 1.000) |
2024 |
2025 |
2026 |
2026 |
|
Algemeen en bedrijfsvoering |
||||
|
Post onvoorzien |
98 |
98 |
98 |
98 |
|
Loon- en prijscompensatie |
9.482 |
9.482 |
9.482 |
9.482 |
|
Stelpost verlagen rente-afhankelijkheid |
-1.459 |
-163 |
526 |
1.311 |
|
Stelpost garantiebanen |
455 |
455 |
455 |
455 |
|
Stelpost Sociaal domein/Jeugd |
0 |
0 |
-4.580 |
-4.580 |
|
Stelpost taakmutaties gemeentefonds |
119 |
1.292 |
39 |
39 |
|
Overige kleine stelposten |
27 |
1 |
0 |
0 |
|
Subtotaal algemeen en bedrijfsvoering |
8.722 |
11.165 |
6.020 |
6.805 |
|
Bezuinigingen/ombuigingen |
||||
|
Sturen op kapitaallasten |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Inkomsten Rijk en nieuw voor oud |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Subtotaal bezuinigingen/ombuigingen |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Totaal overige algemene dekkingsmiddelen |
8.722 |
11.165 |
6.020 |
6.805 |
Post onvoorzien
Voor de post onvoorzien nemen we jaarlijks een bedrag op van € 100.000. Deze post spreken we alleen aan voor zaken die onvoorzien, onvermijdbaar en nodig zijn. Het college van B&W is bevoegd om de post onvoorzien aan te wenden voor uitgaven met een incidenteel karakter op grond van de Financiële verordening gemeente Westland 2021. Over het aanspreken van de post onvoorzien vindt achteraf verantwoording plaats in de ProgrammaRapportage (ProRap) dan wel de jaarstukken.
Stelpost loon- en prijscompensatie
De huidige cao loopt af op 1 januari 2024. De loonkostenbudgetten voor 2024 zijn afgestemd op deze cao. De loonontwikkeling na 1 januari 2024 is nog onzeker. Totdat er een nieuwe cao ten behoeve van de loonontwikkeling vanaf 2024 is afgesloten, gaan wij uit van een geraamde loonontwikkeling op basis van de verwachting van het Centraal Planbureau (CPB).
Ten aanzien van de verwachte inflatie in 2024 wordt, zoals gebruikelijk, de berekening van het CPB gevolgd met betrekking tot de consumenten prijsindex (CPl) zoals deze in de meicirculaire staat. Voor 2024 is dit begroot op 3,1%.
Stelpost rente-afhankelijkheid
Stelpost voor dekking van rentegevolgen bij het (mogelijk) aanspreken van het weerstandsvermogen. Dit is in 2024 een voordeel door de nog niet verdeelde verlaging van kapitaallasten in 2024. Deze verlaging wordt verdeeld en geëffectueerd bij het voorstel van wijziging van kredieten als gevolg van de nieuwe systematiek die de raad bij het perspectief in juni 23 heeft besloten. Het voorstel voor de wijziging volgt in december 2023.
Stelpost garantiebanen
Stelpost op basis van raadsbesluit voor dekking van kosten van garantiebanen.
Stelpost Sociaal domein/jeugd
Rijk en VNG hebben in het voorjaar 2023 afspraken gemaakt over de financiering van de jeugdzorg in 2024 en 2025. Voor de jaren erna zal er opnieuw onderhandeld moeten worden.
Rijk, VNG en IPO hebben afgesproken dat alle gemeenten meerjarig (vanaf 2026) de bedragen onder de Hervormingsagenda van de Commissie van Wijzen volledig mogen opnemen in de begroting. De huidige stelpost van € 4,6 mln betreft 100% van de extra bedragen overeengekomen in de hervormingsagenda.
Stelpost taakmutaties gemeentefonds
De taakmutaties die genoemd worden in circulaires van het gemeentefonds worden in afwachting van nadere inhoudelijke en financiële onderbouwing geraamd op een afzonderlijke post in de begroting.