Financieel Meerjarenperspectief
De financiële startpositie is gebaseerd op de in november 2022 door u vastgestelde begroting 2023-2026 die voor de jaren 2023 en 2024 op € 0 sloot en in 2025 € 2,2 miljoen positief. Het ravijnjaar 2026 liet een stelpost van € 16 miljoen negatief zien.
Zoals gebruikelijk is het financieel meerjarenperspectief geactualiseerd om de budgettaire ruimte voor de komende jaren te bepalen. Belangrijke onderdelen daarin zijn de effecten van de separate college- en raadsbesluiten, de actualisatie van de raming voor het Gemeentefonds, de structurele doorwerking van de ProRap 2022 en 1e Voortgangsrapportage 2023.
Het Financieel Perspectief
Hoewel de jaarrekening 2022 een positief saldo liet zien, zagen we ingrijpende landelijke en wereldwijde ontwikkelingen op ons afkomen die van invloed zijn op onze financiën, ook op lange termijn. Op deze exogene ontwikkelingen, die onvoorzien en onontkoombaar zijn, hebben wij als gemeente Westland beperkt invloed. In Het Financieel Perspectief 2024-2027 zijn o.a. de exogene ontwikkelingen toegelicht en gekwantificeerd. Het gaat hierbij om onder andere de gestegen prijzen (inflatie), striktere regels omgevingseisen, de gevolgen van de energietransitie en het uitblijven van toegezegde rijksmiddelen binnen het sociale domein.
Tegelijkertijd greep het college samen met de gemeenteraad de mogelijkheid aan om beheersmaatregelen te nemen om toe te werken naar een realistische en structureel sluitende begroting. Daarnaast was het ravijnjaar in 2026 doorgetrokken naar 2027. Ook daar moeten en willen we ons op voorbereiden. Ten tijde van de behandeling van Het Perspectief, was het dekkingsvoorstel, dat deels is verwerkt in deze begroting als volgt:
- We hebben de financiële lucht uit de begroting gehaald (stofkamoperatie);
- We schrappen oud beleid en stoppen met het uitvoeren van ambities die niet meer actueel zijn;
- We nemen een taakstelling op van € 1 miljoen voor maatregelen binnen het Sociaal Domein; in deze begroting is deze taakstelling herzien door andere maatregelen;
- We zorgen voor een realistisch Meerjaren Investerings Plan (MIP). Dat wil zeggen: we brengen alle investeringen – met bijbehorende kapitaallasten - meerjarig in beeld en maken ze realistisch in tijd, budget en capaciteit. In december 2023 wordt het MIP nieuwe stijl in de gemeenteraad behandeld;
- We laten de OZB niet harder stijgen dan de inflatie. De extra inkomsten als gevolg van deze inflatie bedragen 4,2%, gebaseerd op de consumenten prijsindex (CPI).
Helaas leidden bovenstaande maatregelen niet tot een structureel sluitende begroting in 2024. De exogene ontwikkelingen zijn nadeliger dan de voorgestelde dekking. Per saldo was er ten tijde van Het Perspectief nog een tekort van € 3 miljoen in 2024. De zoektocht naar alternatieve dekking zetten we voort, ook voor de lange termijn.
|
Omschrijving Bedragen X €1.000 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
Saldo meerjarenbegroting 2023-2026 incl. collegewerkprogramma |
0 |
2.202 |
-15.595 |
-15.595 |
|
Reeds besloten: |
|
|
|
|
|
College/raadsbesluiten (tarieven lokale heffingen) |
818 |
818 |
818 |
818 |
|
College/raadsbesluiten (Huis vd Buurt-centrumplan Honselersdijk) |
-29 |
-28 |
-27 |
-27 |
|
Structurele effecten ProRap 2022 |
1.087 |
1.087 |
1.087 |
1.087 |
|
Algemene Uitkering september en decembercirculaire 2022 |
59 |
18 |
5.271 |
|
|
Algemene uitkering (aantallen in maatstaven) |
994 |
696 |
398 |
-945 |
|
OZB areaaluitbreiding |
275 |
550 |
825 |
1.100 |
|
Reservemutaties |
-16 |
-16 |
-16 |
-16 |
|
Stand bijgewerkte begroting na reeds besloten |
3.188 |
5.327 |
-7.239 |
-13.578 |
|
|
|
|
|
|
|
Uitkomsten perspectiefbrief: |
|
|
|
|
|
Exogene ontwikkelingen inclusief hervormingsagenda jeugd in 2024/2025 |
-12.847 |
-12.324 |
-12.177 |
-12.177 |
|
Meicirculaire 2023 |
219 |
1.782 |
1.575 |
7.439 |
|
Indexering OZB (CPI 4,2%) |
1.411 |
1.411 |
1.411 |
1.411 |
|
Stofkam |
1.967 |
2.177 |
2.177 |
2.177 |
|
Herziening kaptaallasten |
1.108 |
1.934 |
3.524 |
3.461 |
|
Voorstellen 'oud' exclusief sociaal domein |
896 |
931 |
931 |
931 |
|
Voorstellen sociaal domein |
1.000 |
1.000 |
1.000 |
1.000 |
|
Stand begroting na perspectiefbrief |
-3.058 |
2.238 |
-8.798 |
-9.336 |
Ontwikkelingen na Het Perspectief
Er is aanvullende dekking nodig voor het uitvoeren van huidig beleid. Om deze dekking te vinden is het maken van keuzes, die niet altijd even makkelijk en pijnloos zullen zijn, noodzakelijk. Hiervoor is ook tijd nodig. We brengen de keuzes met de consequenties in beeld. Samen met de raad werken we dit verder op.
Om toch een sluitende begroting voor 2024 te presenteren heeft het college gekozen om aanvullende maatregelen te nemen.
|
Omschrijving Bedragen X €1.000 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
Stand begroting na perspectiefbrief: |
-3.058 |
2.238 |
-8.798 |
-9.336 |
|
Wijzigingen na perspectiefbrief: |
|
|
|
|
|
Bijstelling budgetten |
4.315 |
4.315 |
4.315 |
4.315 |
|
Uitbreiding OZB areaal |
1.178 |
1.178 |
1.178 |
1.378 |
|
Actualisatie kapitaallasten |
1.000 |
|
|
|
|
Vervallen: voorstellen sociaal domein |
-1.000 |
-1.000 |
-1.000 |
-1.000 |
|
Indexering leges |
344 |
344 |
344 |
344 |
|
Overige verschillen t.o.v. perspectiefbrief |
-180 |
149 |
145 |
167 |
|
Resultaat begroting |
2.599 |
7.224 |
-3.816 |
-4.132 |
Het rijk heeft aangegeven dat het is toegestaan om het 'ravijn’ in 2026 en 2027 te dekken met de positieve resultaten van 2024 en 2025. Hiermee is er ook sprake van een meerjarig sluitende begroting.
|
Omschrijving Bedragen X €1.000 |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
|
Resultaat begroting |
2.599 |
7.224 |
-3.816 |
-4.132 |
|
Toevoeging begrotingsresultaat aam reserve 'Dekking tekorten ravijn' |
-2.599 |
-7.224 |
0 |
0 |
|
Resultaat begroting na toevoeging saldo naar reserve 'Dekking tekort ravijn' |
0 |
0 |
-3.816 |
-4.132 |
2%-operatie – bijstelling budgetten
Het college heeft ervoor gekozen om de zogenoemde 2% operatie door te voeren. Dit houdt in dat 2% van de budgetten in deze begroting is afgeraamd. Hierbij is een aantal posten buiten beschouwing gelaten: kapitaallasten, lasten waar gelden van derden tegenover staan, lasten die meetellen in de tarieven (kostendekkendheid) etc. Deze operatie leidt tot € 4,3 miljoen structureel. Het college zal de raad periodiek informeren over de voortgang en invulling van deze operatie.
Uitbreiding OZB-areaal
Op basis van de jaarrekeningresultaten 2022 en de voortgangsrapportage 2023 is het realistisch om een bedrag van € 1,1 miljoen structureel op te nemen als gevolg van uitbreiding van het OZB-areaal.
Actualisatie kapitaallasten
Het MIP nieuwe stijl wordt in december ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. Het gaat hierbij over investeringen vanaf 2024 en verder met bijbehorende kapitaallasten.
Het uitvoeren en gereed melden van investeringen in 2023 leidt tot kapitaallasten in 2024. Omdat we reeds stappen hebben gezet in het realistisch maken van het MIP schuiven investeringen van 2023 door naar latere jaren. Hierdoor valt een deel van de kapitaallasten in 2024 vrij. Dit leidt tot een positieve bijstelling van € 1 miljoen.
Vervallen: voorstellen Sociaal Domein
In Het Perspectief is voorgesteld dat voor € 1 miljoen aan voorstellen gezocht moest worden ter dekking van de tekorten in het sociaal domein. Het voorbereiden van voorstellen en nemen van maatregelen blijft doorgaan. Omdat de 2%-operatie de gehele begroting raakt, dus ook het sociaal domein, vervalt het voorstel uit Het Perspectief.
Indexering leges
Stijging met 4,2% van de tarieven en leges geeft een voordeel van € 334.000 structureel. Hierbij zijn de afvalstoffenheffing en rioolheffing buiten beschouwing gelaten. Deze worden bij het vaststellen van de tarievenverordening in december berekend.
Oproep VNG
Zowel de provincie als de VNG hebben de gemeenten opgeroepen om de tekorten in de ravijnjaren te laten zien in de begroting. Ook wij doen dit. Hoewel we vorig jaar bij de begroting een negatieve stelpost hadden van bijna € 16 miljoen hebben we dit saldo weten terug te brengen naar - € 3,8 mln. (2026) en - € 4,1 mln. (2027). Inmiddels heeft de minister ook laten weten dat de overschotten van de jaren 2024 en 2025 ingezet mogen worden voor de ravijnjaren. Ook hier hebben we gehoor aan gegeven in deze begroting. Voorgesteld wordt om de positieve begrotingssaldi van de jaren 2024 en 2025 te storten in een nieuw te vormen bestemmingsreserve “Dekking tekorten ravijn” en deze in te zetten voor de lastige jaren.